بررسی تحولات تاریخی دوره ی اسلامی شهرستان کُهگیلویه براساس متون، اسناد و کتیبه ها

پایان نامه
چکیده

مطالعات تاریخی و باستانشناختی نشان می دهد، منطقه کُهگیلویه محل استقرارهای بشری پیش از تاریخ بوده است و سرآغاز دوره تاریخی این سرزمین را همزمان با حکومت ایلامیان می دانند، البته آثار به دست آمده از ابنیه ها و مکان های تاریخی نقاط مختلف این منطقه حاکی از این است که این منطقه قبل از ورود آریایی ها دارای سکنه و تمدن بوده است. اختلاف میان قبایل ایلامی، باعث به وجود آمدن چرخه های سیاسی شد و هخامنشیان موقعیت را در منطقه به دست گرفتند، در این دوره، منطقه کُهگیلویه با نام «پارسوماش» به عنوان جایگاه هخامنشیان، نقش ویژه ای داشت. به دستور اردشیر بابکان و به یاد فرزندش «شاپور»، این خاک «سرزمین شاپور» (بلاد شاپور) نام گرفت. دوران پس از ساسانی پُر است از حوادث میان اعراب و ایرانیان و خلفا و صفاریان و آل بویه، تن خسته ی این منطقه، شاهد اختلافات و کشمکش های زیادی بوده است، در دوره حکومت های صفاریان و آل بویه نواحی کُهگیلویه از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. منطقه کُهگیلویه به عنوان یکی از ایالات پارس در دوره های باستان در حدفاصل دو منطقه فارس و خوزستان واقع بوده است. این منطقه به استناد متون جغرافیایی، اسناد و بررسیهای میدانی انجام شده، نشان می دهد که در هریک از دوره های تاریخی به ویژه عصر اسلامی تغییرات و تحولاتی داشته و رویدادهای دو منطقه همجوار یعنی فارس و خوزستان بر آن تأثیر گذاشته است. در عصر اسلامی یکی از مُهمترین تحولات ساختاری در جغرافیای تاریخی این منطقه، این است که با استقلال موقعیت مکانی این حوزه تحت عنوان کُهگیلویه، رویدادها در چارچوب ساختارهای محلی، یعنی ایلات و قبایل قابل تبیین است. در این دوره، درگیریهای صفاریان و آل بویه، اختلافات میان سلجوقیان و نبردهای آنها با اسماعیلیان، تمرکز آل مظفر در کُهگیلویه و دوران حاکمیت تیموریان و آق قویونلونها بر این منطقه باعث ایجاد کشمکش هایی در حاکمیت شد. همچنین، نقش ایالتی منطقه کُهگیلویه در ارتباط بین مرکز و بنادر جنوب در دوره صفویه و شکل گیری شهر دهدشت، انتخاب بهبهان به عنوان مرکز این ایالت در دوره های افشاریه و زندیه و سرانجام تغییرات ساختارهای سیاسی و انتقال مرکز قدرت به دهدشت و یاسوج در دوره قاجاریه و پهلوی از جمله مواردی است که الگوهای منتج از تحلیل مواد این تحقیق حاصل شده است.

منابع مشابه

آثار، اسناد و کتیبه های تاریخی برزک

برزک، از جمله شهرهای باستانی و تاریخی منطقۀ کوهستانی کاشان است. این مقاله در دو بخش، به بررسی تاریخ و آثار تاریخی برزک با توجه به اسناد و مدارک بر جای مانده، پرداخته است. چون اسناد صریح و روشنی از تاریخ پیش از اسلام برزک در دست نیست، بر اساس شواهد تاریخی و فرهنگی مانند زبان، ادبیات عامیانه، باورها و آیینها تصویری از گذشتۀ آن فراهم آمده است. اهمیت تاریخی برزک در دوران اسلامی نیز با توجه به کتیبه...

متن کامل

آثار، اسناد و کتیبه های تاریخی برزک

برزک، از جمله شهرهای باستانی و تاریخی منطقۀ کوهستانی کاشان است. این مقاله در دو بخش، به بررسی تاریخ و آثار تاریخی برزک با توجه به اسناد و مدارک بر جای مانده، پرداخته است. چون اسناد صریح و روشنی از تاریخ پیش از اسلام برزک در دست نیست، بر اساس شواهد تاریخی و فرهنگی مانند زبان، ادبیات عامیانه، باورها و آیینها تصویری از گذشتۀ آن فراهم آمده است. اهمیت تاریخی برزک در دوران اسلامی نیز با توجه به کتیبه...

متن کامل

بازشناسی شهر تاریخی عسکرمکرم براساس متون تاریخی و جغرافیایی

در نزدیکی روستای بندقیر در اسکان خوزستان بازمانده های شهر تاریخی عسکرمکرم هنوز به شکل پشته های متعدد بر دوسوی رودخانه ی گرگر خودنمایی می کند. براساس منابع تاریخی و جغرافیایی، این شهر در نیمه ی دوم سده ی نخست هـ. ق در پی گسترش تدریجی محل اردوی نظامی مکرم بن مطرف و یا مکرم فزر غلام حجاج بن یوسف ثقفی در محل قریه یا شهر کوچکی از دوران ساسانی با نام رستقباد بنا نهاده شد و از همین رو عسکرمکرم نامیده ...

متن کامل

بنیان دهستان و مکان یابی آن براساس متون تاریخی

بعضی از مناطق در طول تاریخ همواره به دلیل قرار گرفتن در یک محیط جغرافیایی خاص یا به دلیل مجاورت در کنار شهرهای بزرگ و یا عوامل طبیعی و غیرطبیعی اهمیت خود را ازدست‌داده و به‌تدریج فراموش‌شده‌اند، به‌طوری‌که فقط نامی از آن‌ها در منابع کهن باقی‌مانده است. حتی امروزه نیز بعضی از شهرها یا مناطق جغرافیایی هستند که هنوز موقعیت جغرافیایی و جایگاه آنان مشخص نشده که ازجمله آن می‌توان به دهستان اشاره کرد....

متن کامل

حفاظت آئینی بر اساس مشاهدات، متون تاریخی و مضامین کتیبه های مسجد جامع عباسی اصفهان

کتیبه‌ها در شکل‌ها و مفاهیم مختلف در مساجد بکار رفته است. این مضامین شامل مفاهیم قرآنی، احادیث، ادعیه و اسامی مقدس، فرامین پادشاهان هر دوره، شعر و وقفنامه‌های مساجد می‌شود. این خصایص باعث‌شده تا کتیبه‌ها بعنوان شناسنامه بناهای تاریخی باشند، که با مطالعه آن‌ها می‌توان علاوه بر اطلاعات تاریخی، نوع مداخلات انجام‌شده در مساجد را نیز مشخص نمود. مسجد جامع عباسی اصفهان دارای تعداد شصت نمونه کتیبه با م...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023